หัวใจและ
หลอดเลือด

มะเร็ง

เบาหวาน

ภูมิแพ้

SLE

วัยทอง

อ่อนเพลียเรื้อรัง

กระดูกและ
ข้อเสื่อม

อาการปวดเรื้อรัง

กระดูกสันหลัง
และเส้นประสาท

อัลไซเมอร์

วิตามินส่วนบุคคล

โรคระบบทางเดินอาหาร

โรคพาร์กินสัน

โรคหลอดเลือดสมอง

โรคต่อมไทรอยด์

โรครูมาตอยด์

โรคไต

ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ

โรคตับ

ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ พบได้บ่อยในผู้ชายอายุเกิน 40 ปีขึ้นไป และยิ่งพบมากขึ้นเรื่อย ๆ ตามอายุและโรคประจำตัวที่มี  โดยปัญหาดังกล่าวจะส่งผลเสียต่ออารมณ์ จิตใจ  และคุณภาพชีวิต แต่อย่างไรก็ตามภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศนี้สามารถรักษาและฟื้นฟูได้

สำหรับสาเหตุของภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศนั้น   ในอดีตคนส่วนใหญ่มักคิดว่าเกิดจากสาเหตุทางด้านจิตใจมากกว่าทางด้านร่างกาย แต่ในปัจจุบันพบว่ากว่า 80 % นั้นเกิดจากสาเหตุทางด้านร่างกายมากกว่า [1]

ปัจจัยทางด้านร่างกายที่ทำให้เกิดภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ แบ่งออกเป็น 2 ประเด็น คือ

1. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน 

   โดยสาเหตุที่เกิดขึ้นจากฮอร์โมนแล้วนำไปสู่ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศคือ การที่มีระดับฮอร์โมนเพศชาย หรือ Testosterone ลดต่ำลง  ซึ่งจะมีผลต่อความรู้สึกทางเพศอีกด้วย

   
2. ปัจจัยที่ไม่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมน  แบ่งได้เป็น 3  สาเหตุความเกี่ยวข้อง คือ
   • เกิดจากความเกี่ยวข้องกับหลอดเลือด สาเกตุข้อนี้เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด 
   • เกิดจากความเกี่ยวข้องกับระบบทางประสาท
   • เกิดจากการใช้ยา หรือการผ่าตัด ทำให้เกิดผลข้างเคียง

ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ สัญญาณอันตรายของโรคหัวใจและหลอดเลือด[2-7]

ประมาณ 50% ของผู้ชายที่มีโรคเส้นเลือดหัวใจตีบจะมีภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศร่วมด้วย [8]เนื่องจากว่าหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงอวัยวะเพศชายจะมีขนาดเล็กกว่าหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงหัวใจ   จึงมีแนวโน้มที่จะเกิดการอุดตันได้ง่ายกว่า ดังนั้นหากมีภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ สิ่งที่ต้องระวังต่อไปในอนาคตก็คือ ความเสี่ยงที่จะเกิดโรคเส้นเลือดหัวใจตีบและโรคหลอดเลือดสมอง (stroke)  ซึ่งอาจจะเกิดตามมาภายใน 5 ปี [9-10]

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ชายที่อายุน้อย แล้วมีภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศที่ไม่ทราบสาเหตุ จะมีความเสี่ยงต่อการที่จะเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได้สูงถึง 50 เท่า เมื่อเทียบกับคนอายุช่วงเดียวกันที่ไม่มีปัญหาเรื่องหย่อนสมรรถภาพทางเพศ [11-12]

ดังนั้น จึงต้องเน้นย้ำว่าภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศเป็นสัญญาณเตือนถึงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่ซ่อนอยู่ และควรเข้ารับการตรวจวินิจฉัยความเสี่ยงหลอดเลือดอุดตัน และแก้ไขปัญหาเรื่องนี้อย่างจริงจัง เช่น การล้างหลอดเลือดด้วยวิธีการคีเลชั่น (Chelation Therapy)   

จากการวิเคราะห์งานวิจัย 14 ชิ้นที่ครอบคลุมคนไข้มากกว่า 90,000 รายที่มีปัญหาหย่อนสมรรถภาพทางเพศ พบว่าในผู้ชายเหล่านี้มีปัญหาทางด้านโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มขึ้น 44 %  มีปัญหากล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือดเพิ่มขึ้น 62 %  มีปัญหาโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มขึ้น 39 %  และมีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตเพิ่มขึ้น 25% เมื่อเทียบกับคนไข้ที่ไม่มีภาวะดังกล่าว  [13]

ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศที่เกี่ยวข้องกับยาและการผ่าตัด

พบว่าราว 1 ใน 4 ของคนไข้ที่มีภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศนั้นเกิดจากผลข้างเคียงของการใช้ยา โดยพบว่ายา 8 ใน 12 รายการที่ใช้กันบ่อยในอเมริกา ทำให้เกิดหย่อนสมรรถภาพทางเพศได้ [14-15]

ยาที่สร้างปัญหาดังกล่าวได้แก่  ยาที่ใช้รักษาโรคซึมเศร้า   ยารักษาโรคกระเพาะ (cimetidine)   ยารักษาเชื้อรา (ketoconazole)  ยาขับปัสสาวะ (spironolactone, thiazide)  ยาที่ไป block ระบบประสาทซิมพาเทติก เช่น methyldopa, clonidine, guanethidine  และยาลดความดันบางอย่าง  (ยาในกลุ่ม ACE inhibitors และ calcium channel blockers ไม่ค่อยมีผลกระทบ กลุ่ม beta-blockers มีผลกระทบเพียงเล็กน้อย ส่วน alpha-blockers  กลับช่วยให้ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศดีขึ้น  [16-17]

คนไข้มะเร็งต่อมลูกหมากที่ได้รับการผ่าตัด พบว่า 85% จะมีภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศหลังผ่าตัดตามมา เมื่อเทียบกับกลุ่มที่รักษาด้วยการฉายแสงจะพบเพียง 25% [18]

สำหรับนักปั่นจักรยานก็มีการศึกษาวิจัยเมื่อปี 2020 ทำการศึกษาเปรียบเทียบนักปั่นจักรยาน 3,330 คน  กับกลุ่มคนที่ไม่ได้ปั่นจักรยาน 1,524 คน พบว่านักปั่นจักรยานมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศมากกว่า [19]

ภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศที่เกี่ยวข้องกับจิตใจ

แม้ว่าสาเหตุส่วนใหญ่ของภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศนั้นจะเกิดจากปัญหาทางด้านร่างกาย   แต่ก็มีบางรายที่เกิดจากเรื่องของจิตใจเช่นกัน โดยเฉพาะในผู้ชายอายุน้อย และถึงแม้จะมีสาหตุทางด้านร่างกาย แต่ก็มักจะมีผลกระทบทางด้านจิตใจตามมาเช่นกัน

ข้อมูลจากประวัติที่บ่งชี้ว่าสาเหตุน่าจะมาจากทางด้านจิตใจ อย่างเช่นการเกิดภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศซึ่งสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในชีวิต หรือการที่มีอวัยวะเพศแข็งตัวเป็นปกติในขณะที่ช่วยตัวเอง หรืออวัยวะเพศแข็งตัวในตอนตื่นนอนเช้าหรือในระหว่างวัน

ดังนั้น การวิเคราะห์สาเหตุว่าเป็นสาเหตุจากร่างกาย  หรือสาเหตุจากจิตใจ จะเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนการรักษาที่ถูกต้องและตรงจุด ซึ่งแพทย์จำเป็นต้องอาศัยการตรวจเลือด เพื่อเช็คจำนวนเม็ดเลือด (CBC)   ดูการทำงานของตับและไต  ระดับไขมันในเลือด  ระดับน้ำตาลในเลือด รวมทั้งระดับฮอร์โมนเพศชาย Testosterone ร่วมกับการซักประวัติเพิ่มเติม เช่น เริ่มมีสัญญาณความผิดปกติตั้งแต่ตอนไหน  ปัญหาเริ่มขึ้นในช่วงเวลาใด ความสัมพันธ์ระหว่างคู่สมรสเป็นอย่างไร เป็นไปด้วยดีหรือไม่อย่างไร ซึ่งข้อมูลต่าง ๆ เหล่านี้ก็จะสามารถบ่งชี้ได้ว่าปัญหานี้เกิดจากสาเหตุใดกันแน่   ซึ่งเมื่อทราบถึงสาเหตุของการเกิดปัญหาแล้วก็จะได้วางแผนการรักษาและฟื้นฟูปัญหานั้นได้อย่างถูกต้องและตรงจุด เพื่อให้เจอทางออกของปัญหาและคืนความสุขให้กับผู้ป่วยและคู่สมรสได้อย่างดีที่สุด